درباره قارچ

قارچ‌ها موجوداتي هستند كه از گذشته‌هاي دور با انسان بوده‌اند. سوابق فسيلي آنها به دوران پر كامبرين و دونين برمي‌گردد. تاريخ مصرف قارچ‌هاي خوراكي به عنوان غذا و دارو به زماني بسيار دور برمي‌گردد و حتي انسان‌هاي نخستين از خواص ويژه قارچ‌ها اطلاع داشتند. آزتك‌ها از قارچ‌ها به عنوان مواد توهم‌زا در فال‌گيري استفاده مي‌كردند و قارچ را گوشت خدا مي‌ناميدند. نوشابه مستي‌آور سوما نيز چيزي جز عصاره آمانيتا موسكارياي سمي نبوده كه از گروه قارچ‌هاي كلاهك‌دار است. اگر تاريخچه توليد قارچ‌هاي خوراكي به دقت مورد بررسي قرار گيرد، تاريخي چند هزار ساله را مي‌توان براي آن قايل شد. پرورش قارچ‌هاي خوراكي به حدود 20 قرن پيش در ژاپن و چين برمي‌گردد. كاشت قارچ در گلخانه اولين بار در سوئد در سال 1754 ميلادي ابداع شد

قارچها در طبيعت بسيار فراوانند، كه بعضي از آنها خوراكي و بعضي ديگر سَمّي مي باشند. سوالي كه معمولاً از يك قارچ شناس مي شود اين است كه چگونه مي توان قارچ سمي از قارچ خوراكي تشخيص داد. واقعيت امر اين است كه تشخيص قارچ سَمّي از قارچ خوراكي بسيار مشكل است در گذشته گفته مي شد كه قارچهاي سَمّي در اثر قطعه قطعه شدن تغيير رنگ مي دهند و هنگام طبخ اگر سكه نقره در مجاورت آنها قرار گيرد سكه سياه مي شود يا آنكه قارچهاي سمي را حلزون نمي خورد و چنانچه با پياز تماس پيدا كند پياز قهوه اي رنگ مي شود، اين قضاوتهاي عجولانه در تفكيك گونه هاي سمي و خوراكي نه تنها هيچ ارزشي ندارد بلكه گاهي سبب ايجاد مسموميت هاي خطرناكي نيز مي شود. قارچهاي سمي يا خوراكيِ تازه سكه نقره يا پياز را سياه نمي كند بلكه قارچهاي فاسد يا در حال فساد مواد گوگرد دار از خود توليد مي نمايد كه موجب سياه شدن بعضي از اجسام مي گردد، همچنين وجود حلقه بر روي ساقه قارچ نيز نمي تواند دليل خوراكي بودن آن باشد، زيرا قارچهاي سمي آمانيتا نيز داراي حلقه مي باشند. بهترين راه تشخيص قارچهاي سمي و خوراكي از يكديگر به خاطر سپردن صفات ظاهري مي باشد و از مصرف قارچهايي كه در خوراكي بودن آنها اطمينان وجود ندارد بايد اجتناب كرد. مسموميت قارچي فقط از طريق خوردن ايجاد مي شود و هيچ قارچي از طريق لمس كردن انسان را مسموم نمي كند. از تعداد چهار هزار گونه قارچ شناسايي شده حدود 700 الي 800 گونه آنها خوراكي است و لكن تعداد گونه هاي قارچي سَمّي خيلي كم و محدود، 60 – 70 گونه مي باشد

دسته‌بندي
بيش از 38 هزار نوع قارچ وجود دارد كه بعضي از آنها سمي اند و بعضي از آنها قابل خوردن مي باشند. رنگ، شكل و اندازه ي قارچ ها مي تواند خيلي متنوع و مختلف باشد. سلسلهٔ قارچها به دو شاخهٔ قارچ‌هاي كاذب و قارچ‌هاي حقيقي تقسيم بندي مي‌شوند. قارچ‌هاي حقيقي خود به پنج زير شاخه تقسيم مي‌شوند كه عبارتند از: ماستيگومايكوتا، زيگومايكوتا، آسكومايكوتا، بازيديومايكوتا و دئوترومايست.

بعضي از قارچ‌ها با تثبيت نيتروژن به گياهان كمك مي‌كنند و بعضي ديگر به خاطر داشتن اين ويژگي با گياهان به طور همزيست زندگي مي‌كنند.

كپك عنواني كلي‌است كه به همهٔ گونه‌هاي قارچهاي ذره‌بيني كه به صورت رشته‌هاي چندسلولي رشد مي‌كنند اطلاق مي‌شود.

قارچها انواع خوراكي نيز دارند كه زيرشاخه بازيديومايكوتا و از نوع قارچ چتري هستند. قارچ‌هاي خوراكي از لحاظ نوع تغذيه‌شان به دو دستهٔ: تجزيه‌كننده‌هاي اوليه و تجزيه‌كننده‌هاي ثانويه تقسيم مي‌شوند: تجزيه‌كننده‌هاي اوليه به دسته‌اي از قارچها اطلاق مي‌گردد كه توانايي تجزيهٔ سلولز و بقاياي مردهٔ گياهي را دارند؛ اما تجزيه‌كننده‌هاي ثانويه براي رشد و تغذيه به محيطي احتياج دارند كه قبلا توسط ريزسازوارهها (ميكروب‌ها) تجزيه شده باشند. طبق طبقه‌بندي فوق قارچهاي Agaricus SPP. و Volvariella SPP. در دستهٔ قارچهاي تجزيه كنندهٔ ثانويه و Polurotus SPP. و (Shitake)Lentinus SPP. در دسته قارچهاي تجزيه كنندهٔ اوليه قرار مي‌گيرند. قارچ‌هاي سمي متعددي نيز در طبيعت رويش دارند. تغذيه از اين قارچ‌ها منجر به بروز علايم متعدد رواني و جسمي تا مرگ مي‌گردد.[۳]

بيماري‌هاي قارچي
قارچها (به خصوص مخمرها) موجب برخي بيماريها در انسان مانند كچلي مو و ناخن، كريپتوكوكوزيس و كانديديازيس مي‌شوند.

قارچ‌ها دسته‌اي جداگانه از يوكاريوت‌ها را تشكيل مي‌دهند و نه گياه هستند و نه جانور. اين دسته همگي دگرپرورده (هتروتروف يا دگرخوار) بوده و براي رشد و تكثير به تركيبات آلي براي دريافت انرژي و كربن نياز دارند. قارچها هوازي يا ناهوازي اختياري هستند. اكثر قارچها گندروي (ساپروتروف) بوده، در خاك و آب به سر مي‌برند و در اين نواحي، بقاياي گياهي و جانوري را تجزيه مي‌كنند. قارچها مانند باكتري‌ها در تجزيهٔ مواد و گردش عناصر در طبيعت دخالت داشته، حائز اهميتند. علم مطالعهٔ قارچ‌ها را قارچ‌شناسي ناميده و علم مطالعهٔ قارچ‌هاي انگل براي انسان را قارچ‌شناسي پزشكي گويند (اين انگل‌ها بيماري‌هاي زيادي به وجود مي‌آورند).

قارچ‌ها تأثيرهاي زياد و متفاوتي در طبيعت دارند. گونه‌اي از قارچ‌ها با تخمير انگور آن را تبديل به شراب مي‌كند. گونه‌اي ديگر انگورها را بر روي تاك مي‌كُشد. گونه‌اي ديگر باعث سياه شدن رنگ كاشي‌هاي حمام مي‌شود و گونه‌هاي ديگر قارچ، باعث ايجاد يا درمان بيماري مي‌شوند يا باعث پوسيدگي چوب يا رويش دوبارهٔ ريشهٔ گياه مي‌شوند.[۱] قارچ‌ها بر خلاف گياهان نمي‌توانند خوراك خود را توليد كنند؛ بنابر اين براي ادامهٔ زندگي ناچارند مصرف كننده باشند (هتروتروف).[۲]

نام
قارچ در فارسي به صورت كارز نيز آمده است. نام ديگر آن سماروغ بوده‌است. مردم عادي به آن «كلاه ديوان» و «چتر مار» هم مي‌گويند.البته اين در زبان وريشه خود زبان فارسي است اما ريشه اصلي آن يك كلمه انگليسي ويوناني است.

قارچ يك كلمه انگليسي است كه به طور مستقيم از نام لاتين آن يعني mushroom به تصويب رسيده است.البته خود اين كلمه هم از زبان يوناني گرفته شده‌است. كه اشاره به ساختارهاي ماكروسكوپي و مورفولوژي قارچ دارد.

ابتدا تاريخچه قارچ چيني:
چينيان اولين افرادي بودند كه بيش از 100 سال پيش موفق به توليد قارچ به روش مصنوعي شدند. روش پرورش قارچ احتمالاً از چين به ساير كشورهاي مختلف منتقل شده و توسعه يافته است. در حال حاضر در بيشتر كشورها به ويژه كشورهاي جنوب شرقي آسيا كه مزارع برنج دارند تحت شرايط كنترل شده توليد مي شود